นิทานพื้นบ้าน เรื่อง จำปาสี่ต้น

นิทานพื้นบ้าน เรื่อง จำปาสี่ต้น

หนังสือผูกเรื่อง จำปาสี่ต้น พบที่ ต.คลองน้ำใส อ.อรัญประเทศ จารึกบนใบลานด้วยอักษรไทยน้อย เป็นนิทานเลียนแบบชาดก มีเนื้อเรื่องอยู่ว่า

ในสมัยหนึ่งนานมาแล้ว มีพระราชาพระองค์หนึ่ง โดยตามภาษาลาวแล้วจะเรียกกันว่า เจ้ามหาชีวิต พระองค์ทรงปกครองเหล่าไพร่ฟ้าด้วยความร่มเย็นเป็นสุขตลอดมา โดยพระองค์มีมเหสี 2 องค์ คือ มเหสีฝ่ายขวาและฝ่ายซ้าย อยู่มาวันหนึ่งมีนายพรานได้เข้ามากราบทูลต่อพระองค์วว่า มีโขลงช้างป่าเข้ามาในพระราชอาณาเขต ซึ่งตามปกติแล้วก็มักจะต้องเสด็จออกไปคล้องช้างด้วยพระองค์เอง แต่ในช่วงเวลานั้นพระมเหสีฝ่ายขวากำลังจะประสูติ พระองค์ทรงเป็นห่วงเป็นอย่างยิ่ง แต่ในที่สุดแล้วก็ทรงตัดสินพระทัยออกจากพระนครเพื่อไปคล้องช้างป่าโขลงนั้น

หลังจากที่พระองค์ทรงเสด็จไปได้เพียงสามวัน พระมเหสีฝ่ายขวาก็ทรงประสูติโอรสออกมาถึงสี่พระองค์ พระมเหสีฝ่ายซ้ายทราบเรื่องเข้าก็ทรงอิจฉา คิดอุบายโดยสั่งให้คนสนิทไปหาลูกสุนัขที่ออกใหม่มาสี่ตัว แล้วลอบเข้าไปสับเปลี่ยน ส่วนโอรสทั้งสี่นั้นให้เอาไปใส่แพลอยน้ำเสีย
เมื่อเจ้ามหาชีวิตเสด็จกลับมายังพระนครทรงได้ทราบเรื่อง ไม่ได้ทรงสอบสวนเรื่องราว ทรงขับไล่พระมเหสีฝ่ายขวาให้ออกจากพระนครไป เพราะถือว่าเป็นกาลีบ้านกาลีเมือง จะทำให้บ้านเมืองเกิดความวุ่นวายขึ้น ฝ่ายโอรสทั้งสี่นั้นได้ถูกหญิงชราชื่อว่า แม่คำพา พบเข้าและนำกลับไปเลี้ยงด้วยความยินดีเนื่องเพราะนางไม่มีบุตร นางได้เลี้ยงดูโอรสทั้งสี่เป็นอย่างดีเหมือนกับเป็นลูกของนางเอง
ต่อมาวันหนึ่งมเหสีฝ่ายซ้ายรู้ว่าเด็กทั้งสี่นั้นยังไม่ตาย จึงสั่งให้คนสนิทนำยาพิษไปให้โอรสทั้งสี่กินจนเสียชีวิต นางคำพาเกิดเสียใจเป็นยิ่งนัก นางได้ฝังร่างของโอรสทั้งสี่ไว้ในสวน และในไม่ช้าก็มีต้นจำปาสี่ต้นเจริญเติบโตขึ้นเหนือหลุมฝังศพทั้งสี่

เมื่อมเหสีฝ่ายซ้ายทราบเรื่องต้นจำปาทั้งสี่ นางได้สั่งให้ทหารไปโค่นต้นจำปานั้นลงและสั่งให้เอาไปโยนทิ้งน้ำ ขณะที่ต้นจำปาทั้งสี่ลอยไปตามน้ำ พระภิกษุรูปหนึ่งผ่านมาพบและเห็นว่าต้นจำปายังสดอยู่จึงเก็บเอาขึ้นมาจากน้ำ แต่เมื่อเด็ดดอกจำปาออกจากกิ่งแทนที่จะมีน้ำหรือยางไหลออกมา กลับกลายเป็นเลือดสด ๆ ไหลรินออกมาจากก้าน พระภิกษุองค์นั้นจึงไปหาฤาษีเล่าเรื่องให้ฟัง ฤาษีนั่งทางในก็รู้เรื่องราวโดยตลอด จึงทำน้ำมนตร์รดต้นจำปาทั้งสี่ ต้นจำปานั้นกลายเป็นชายหนุ่มรูปงาม ฤาษีก็สั่งสอนศิลปะวิทยาการต่าง ๆให้

เมื่อทั้งสี่เล่าเรียนวิชาสำเร็จแล้วก็กราบลาพระฤาษีออกเดินทางไปหาพระบิดา เมื่อมาถึงพระนครก็ให้คนเข้าไปกราบทูลพระราชาว่าโอรสทั้งสี่ของพระองค์กลับมาแล้ว พระราชากริ้วมาก เพราะยังทรงเข้าพระทัยผิดว่ามเหสีฝ่ายขวาประสูติออกมาเป็นสุนัข จึงมีรับสั่งให้ทหารออกไปจับตัว แต่ไม่มีทหารคนไหนสู้กับโอรสทั้งสี่ได้ ทหารจึงเข้าไปกราบทูลพระราชาทำให้พระองค์ทวีความโกรธมากขึ้น จะเสด็จออกรบด้วยตัวเอง แต่เมื่อเจ้ามหาชีวิตยิงธนู ลูกธนูที่ยิงไปนั้นกลับกลายเป็นขนมไปสิ้น ครั้นชายทั้งสี่ยิงธนู ลูกธนูกลับกลายเป็นดอกไม้ พระราชาเห็นดังนั้นทรงแน่พระทัยว่าชายหนุ่มทั้งสี่นั้นเป็นโอรสของพระองค์เป็นแน่ เทพยดาจึงได้ดลบันดาลให้เกิดเหตุการณ์ประหลาดเช่นนี้ เมื่อสอบถามเรื่องราวทั้งหมดแล้วก็ให้คนไปรับมเหสีฝ่ายขวากลับเข้าวัง ส่วนมเหสีฝ่ายซ้ายถูกขับไล่ออกไปอยู่นอกพระนคร ตั้งแต่นั้นทั้งหมดได้อยู่ร่วมกันด้วยความสุข